Verhaal

Wie woont waar in Blokzijl

In de stad Blokzijl wonen en werken mensen maar wat doen zij?

Fallback image

Blokzijl is één van de kleine steden aan de Zuiderzee, een kleine gemeenschap. Wie woont er, wat doen zij zoal?

191-0196

De Bierkade in Blokzijl waar Doopsgezinde predikanten woonden, bakkers hun brood bakten en anderen woonden.

Wat is de relatie tussen Blokzijl en Enkhuizen behalve de ligging aan de Zuiderzee? Een van de burgemeesters van Blokzijl is na zijn ambtsperiode burgemeester in Enkhuizen geworden. In 1975 volgde de burgemeester van Ulrum, die ook de stap naar het grotere Enkhuizen maakte. Iedere gemeente had een burgemeester maar vreemd genoeg komt in de periode 1880 - 1889 geen enkele wethouder voor in het bevolkingsregister, dat was een deeltijdfunctie naast het gewone werk.

In deze periode zien we oudere beroepen verdwijnen: de lantaarnopsteker die er van 1859 tot 1866 nog was is in 1880 vervangen door de nachtwachter, de aanspreker komt ook niet vaak meer voor. De aanspreker was iemand die langs de deuren gaat om aan te zeggen dat er iemand is overleden. Kennelijk is dit een officiële functie. Ook zijn de schippers "binnengaats" verdwenen. Waarschijnlijk diende deze toevoeging om aan te geven dat zij niet de Zuiderzee bevaren maar aan de veilige kant bleven. Nieuwe beroepen zijn bijvoorbeeld: conducteur en machinist. Machinist bij de stoomboot of de stoomhoutzaagmolen, de conducteur zal bij een postdienst werkzaam zijn geweest.

Opvallend is dat er in iedere straat wel sprake is van een aparte dorpsgemeenschap. Overal was wel een winkelier te vinden, maar in de hele stad was dan echter maar één goud- en zilversmid gevestigd. De veehouders zaten vooral in de Groenestraat en de Zuiderstraat. Let op dat het om veehouders gaat en niet over boeren, de term boer komt nergens voor, kennelijk is dat pas op een later tijdstip in het spraakgebruik terecht gekomen. In een beschikbaar overzicht wordt duidelijk wie waar woont en wat deze persoon voor de kost doet. Maar helaas is niet te achterhalen of de koperslagers ook in dezelfde straat hun werkplaats hadden of dat er meer bedrijfjes waren. De bakker en de suikerbakker zitten in de Kerkstraat. Dat is goed mogelijk; behalve de geur van warm brood zit dat niemand in de weg. Hetzelfde geldt voor de kapper in de Brouwerstraat. De zeilmaker had ruimte nodig net als de grofsmid. De brievenbesteller woonde aan het Oude Verlaat maar bezorgde brieven en andere post in de hele stad. Merkwaardig is overigens dat er tegelijkertijd twee directeuren voor de Post & Telegrafie waren. 

Van sommige beroepen kunt u al dwalend door de straten van het buitenmuseum herinneringen ophalen; de kapper heeft een eigen salon, de zeilmaker zit er niet ver vandaan, de bakker is weer wat verderop gehuisvest. Op het postkantoor zal de bediende de post die u wilt versturen graag afstempelen en voor verdere afhandeling zorgdragen. Maar de Omroeper loopt niet rond, hooguit op de Urker bult worden mededelingen gedaan van gemeentewege.

Blokzijl had veel stoombootdiensten die dan weer wel de Zuiderzee opvoeren mogelijk om de matten van de mattenmakers te vervoeren en misschien ook naar Enkhuizen. Blokzijl had tussen 1880 en 1889 net iets minder dan 1600 inwoners. Het leven kende zijn eigen gang, veel behoefte om door de week ergens anders heen te gaan is er niet. Steenwijk was al erg ver weg en Zwolle nog veel verder. Pas als de stoomtram in 1904 tussen Zwolle en Blokzijl gaat rijden zal dat stilleven veranderen. Naar Steenwijk lag tot medio 1950 nog geen enkele wegverbinding. De doorgaande weg in Blokzijl liep van Kuinre naar Vollenhove en verder naar het veer naar Genemuiden.