Verhaal

Overstroming 1916 - Jhr. Louis Rutgers van Rozenburg (1)

Eemnes - De burgemeester

Fallback Image Profiel Harm Boerma

L. Rutgers van Rozenburg, burgemeester van Eemnes, wordt alom geprezen voor zijn optreden tijdens de overstroming in januari 1916.

In zijn vergadering van 20 maart 1916 besteedt de gemeenteraad van Eemnes nog eenmaal aandacht aan de watersnood door burgemeester jhr. L. Rutgers van Rozenburg ‘hulde te brengen voor diens beleidvol optreden’ in januari. J. (Jan) van ’t Klooster, de oudste wethouder, vatte het in een zin samen: “Dat de ramp niet verder is uitgebreid, is voor een groot deel te danken aan het beleid van de burgemeester.”

jhr. L. Rutgers van Rozenburg, burgemeester van Eemnes

jhr. L. Rutgers van Rozenburg, burgemeester van Eemnes (foto: Historische Kring Eemnes)

Rutgers van Rozenburg werd voor zijn optreden bij de hulpverlening bij Koninklijk Besluit van 22 januari 1917 onderscheiden met de Watersnoodmedaille, voluit het ‘Onderscheidingsteken ter erkenning van uitstekende daden bij watersnood verricht’. De medaille dient, zo stelt het besluit, als beloning van ijver, moed, beleid en zelfopoffering, betoond bij gelegenheid van watersnood.

Watersnoodmedaille jhr. L. Rutgers van Rozenburg, burgemeester van Eemnes (foto: Historische Kring Eemnes)

Watersnoodmedaille jhr. L. Rutgers van Rozenburg, burgemeester van Eemnes (foto: Historische Kring Eemnes)

Van de ijver, moed, beleid en zelfopoffering door de burgemeester betoond, vinden we niet alleen sporen in de kranten uit die tijd. Ook ooggetuigen van de ramp spreken na bijna zeventig jaar nog met ontzag over hun burgemeester, wanneer zij door Henk van Hees worden geïnterviewd.

"
- De burgemeester was van den vroegen morgen tot den laten avond in de weer om met raad en daad behulpzaam te zijn. (De Gooi- en Eemlander, 15 januari 1916)
- De burgemeester der gemeente verleent persoonlijk hulp en maakte zich in de voor de ingezetenen zoo angstige dagen, zeer verdienstelijk. (De Tijd, 17 januari 1916)
- 't Is hier de plaats om woorden van hulde en dank te brengen aan jhr. L. Rutgers van Rozenburg, burgemeester dezer gemeente en voorzitter van 't waterschap Eemnes. Zoodra hij in den bangen nacht van Donderdag op Vrijdag* te Baarn verwittigd werd van de omstandigheden, waarin z'n gemeente verkeerde, gunde hij zich den tijd niet tot behoorlijke kleeding, maar snelde in zijn auto naar de bedreigde punten en door raad en daad moedigde hij de menschen aan om 't gevaar zooveel mogelijk te keeren. Midden in den nacht spoedde hij zich naar 't kamp te Laren om de hulp van de militairen in te roepen en zijn roepstem was niet te vergeefs. De krachtige medewerking der soldaten heeft veel onheil voorkomen. Onvermoeid bleef de burgemeester nacht en dag werkzaam. Een enkelen keer was hij verplicht, door koude en vermoeienis uitgeput, zijn toevlucht te nemen bij een der bewoners om zich eenigszins te verwarmen en een kop koffie te gebruiken. Een goede maatregel was het van hem om zondagavond de herbergen om 7 uur te doen sluiten. (De Gooi- en Eemlander, 19 januari 1916)
- De Burgemeester was in drie nachten niet op bed geweest. (Cornelia van IJken in een brief aan haar broer en zus dd. 19 januari 1916)
- Onderweg kwamen wij de burgemeester Rutgers van Rozenburg tegen, zijn auto afgeladen met bielsen om de gaten te dichten. (Mart van der Poel-Voskuilen in een brief aan Historische Kring Eemnes, jaren 80)
- Zware balken, die in de toren stonden, werden door de Burgemeester Jhr. Rutgers van Rozenburg, op zijn eigen auto naar de plaats van de doorbraak gebracht. (Brief Jan Manten sr. aan Historische Kring Eemnes, 1983)

automobiel rutgers van rozenburg

Burgemeester Rutgers van Rozenburg bezat twee van deze automobielen. Mogelijk heeft hij met deze tijdens de overstroming van 1916 voor het transport van materialen gebruikt (foto: Historische Kring Eemnes)

Het belang van de maatregel om de herbergen te sluiten wordt duidelijk in de raadsvergadering van maandag 31 januari. Raadslid Seldenrijk vestigt bij de rondvraag de aandacht op het feit, dat bij brand en overstroming dikwijls te veel drank gebruik wordt en daarom wenst hij in een volgende vergadering het voorstel te doen om bij die gelegenheden de herbergen te sluiten. Een van de leden wilde daar al eerder mee beginnen, als men dácht dat er een vloed zou komen. “Dan heeft men flinke en normale menschen noodig om mee te helpen”. Het voornemen van Seldenrijk werd nog staande de vergadering tot voorstel omgesmeed en met algemene stemmen aangenomen. (De Gooi- en Eemlander, 5 februari 1916)

Behalve de burgemeester werd ook rijksveldwachter W. van Apeldoorn in Eemnes met een zilveren medaille onderscheiden. Evenals kapitein Tydeman (zilver), die het bevel voerde over het detachement militairen dat Eemnes te hulp schoot en tweede luitenant J.J. Six Dijkstra (brons).

*In de tekst staat abusievelijk Zaterdag.

Meer over jhr. Louis Rutgers van Rozenburg