Verhaal

Kanter Friese Nagelkaas verdwijnt langzaam maar zeker

Steekproducten gedijen soms verdwijnt er een

Fallback image

De enige en echte beschermde kanter Friese nagelkaas wordt niet meer gemaakt.

DSC04944

Sam vd Velde toont een kanter Friese nagelkaas Door: Vincent Erdin

Streekproducten gedijen als nooit tevoren. Soms verdwijnt een evergreen van het toneel zoals de kanter Friese nagelkaas. Deze nagelkaas werd eeuwenlang in Friesland van zogenaamde ondermelk gemaakt. Omdat ondermelk vrijwel geen vet meer bevat werd de kruidnagel toegevoegd om de kaas smaak te geven. Tot voor kort werd de kanter Friese nagelkaas fabrieksmatig in Sint Nicolaasga en later in Dronrijp gemaakt. Het was op het hoogste niveau een beschermde kaassoort. Omdat beide fabrieken sinds 2011 zijn gesloten vindt de productie nu plaats buiten Friesland in het Overijsselse Rouveen. Een echte kanter heeft een gewicht van 8 kilo. Die uit Rouveen zijn inmiddels 10 kilo zwaar. Er zijn nog een paar partijen kanter Fries nagelkaas. Een kaaswinkel in de Oosterstraat in Groningen is zelfs de enige in het noorden die de kanter nog heeft en verkoopt. Verder ligt er nog een voorraad in een kaaspakhuis. Maar met een paar jaar is de kanter Friese nagelkaas echt verleden tijd. De kanter die er nu is, is vier jaar oud en al bijna niet meer snijdbaar, een brokkelkaas voor bij de borrel of in een gerecht. Een kaas met karakter. Door zijn hoge leeftijd als overjarige kaas is deze kaas ook aan gewichtsverlies onderhevig.


Op twee kaasmakerijen in Friesland wordt nog wel nagelkaas gemaakt maar dan van volle romige melk, dit wijkt duidelijk af van het eeuwenoude concept van de kanter Friese nagelkaas die van ondermelk werd gemaakt. Door de aangeleverde melk te centrifugeren wordt de room (volle melk) van de magere melk (ondermelk) gescheiden. Door het centrifugeproces kennen we nu ook magere, halfvolle en volle melk. Ondermelk waar deze kaas van wordt gemaakt is 20+ maar maximaal 40+ en daarmee veel minder vet. Waarom kanter? Alle kazen zijn wat rond van vorm maar deze heeft echte kantige hoeken.