Een dansje op een wiebelplank

Een beweging is doorgaans voorwaarts en niet achterwaarts gericht. Vooruit lopen gaat sneller dan achteruit. Tenzij je heel lang hebt geoefend, dan kun je misschien een niet onaardig tempo halen. Dan nog blijft het uitkijken geblazen. Menselijke ogen zijn naar voren gericht en zitten niet in het achterhoofd. Een uil heeft wat dat betreft een voordeel, met beide ogen kan deze vogel vrijwel geheel om zich heen kijken en bestaat er nauwelijks een dode hoek.

Dieren kunnen, zij het in beperkte mate, achteruit lopen. Een koe kan achterwaarts de melkstal inlopen, maar heel logisch is het niet. Het kost dan ook de nodige moeite om de koe toch maar weer te bewegen op de schreden terug te keren.

Het jaar 2024 gaat naar 2025 en niet andersom. Het is onbestaanbaar dat we op 2 januari van een jaar ineens terug zouden keren naar 28 december van het voorafgaande jaar.

Zo verstrijkt de tijd zonder aarzeling van seconde naar seconde, en minuut na minuut rijgt zich aaneen tot een uur etc. Niets te wiebelen gewoon een wetmatigheid.

Op Schokland was dat wiebelen verheven tot een ware levenskunst. Als je elkaar niet in evenwicht kon houden betekende dat op het punt van passeren veel ongemak. Dus een beetje behendigheid bij dat 'fameuze Schokkerdansje' kon geen kwaad om veilig de weg te kunnen vervolgen. Al zullen er best momenten zijn geweest waarop je dacht "gaat dit wel goed?", misschien met een beetje opzet, wie zal het zeggen? Eigenlijk zijn het twee bewegingen: om de ander heen en nog een keer om je eigen as heen, en na het passeren kies je de juiste richting om de weg te vervolgen.

Hoe je na die danspas op die wiebelplank ook terecht komt: je gaat ieder zijns weegs: vooruit van noord naar zuid, of van zuid naar noord. Terzijde: ook de waterdorpen Giethoorn, Belt-Schutsloot en Kalenberg kennen dergelijke passages. Over een smalle plank elkaar passeren. Tenzij de ander uit beleefdheid bleef wachten tot de tegenligger veilig en wel de plank had gepasseerd. Maar wat het op Schokland anders heeft gemaakt is dat de hele verbinding tussen de buurtjes bestond uit planken. Dat schommelen en wiebelen ging de hele dag door en dat maakt het ook haast onmogelijk om te blijven wachten, dan kwam je nergens.

Bij een beetje intensief buurtverkeer draaide je aardig wat keren om je as heen om toch verder te komen. Op het huidige Schokland hoeft niemand zich vooraf kopzorgen te maken hoe dat moet bij het passeren, het pad is ook nu niet erg breed maar breed genoeg om elkaar zonder waaghalzerij te kunnen passeren, en planken en water zijn er niet. Een plons is uitgesloten.

Wat een wandeling wel interessant maakt is om in, zekere mate, de afstand van p/m. 6 kilometer tussen noord en zuid te ervaren. In de Middelbuurt is het museumdorp waar de nodige kunstwerken staan opgesteld. Neem even de tijd om door het buurtje te kuieren. Kijk waarom Eberhard Philip Seidel staat afgebeeld met een lepelaar.

En de platbodem die bedekt is met aardewerk. Komt heel dicht in de buurt van wat er tot enkele jaren geleden in het Atrium van het Binnenmuseum aan de Wierdijk in Enkhuizen was opgetast: misbaksels van aardewerk verheven tot een kunstberg die misschien wel tot het meest gefotografeerde object van het Zuiderzeemusuem behoorde met of zonder de bezoekers van oud tot jong. Het waren altijd interessante observaties om eens naar bezoekers te kijken: oh dat kopje had mijn oma ook in de kast (kan helemaal niet, want het was een misbaksel en dus een afgekeurd product) of zullen we dat bordje stiekem meenemen (kan ook helemaal niet want dan zou de hele bult in elkaar storten)?

Maar zo komen er wel talloze herinneringen voorbij en dat is vaak ook het uitnodigende van kunst. Zie het beeldje: 'De ontruiming' met het jaartal 1859, man en vrouw en een koffer. Nu hebben we een verhuiswagen nodig om onze hele hebben en houden van 2024 naar 2025 te slepen. Misschien hebben we wel eens teveel aan het hoofd. Kijk naar het kunstwerk: nooit meer terug.

En zo is het, het afscheid is definitief. 2024 is geweest en bestaat straks alleen nog als jaartal in de geschiedenis en daarmee verleden tijd 2025 staat veelbelovend aan de deur en mogelijk duurt het even voordat we weer de juiste draai hebben gevonden in de mogelijkheden van dat nieuwe jaar. En denk dan aan al die Schokkers die elkaar op die planken passeerden: ook zij kwamen op hun plek terecht om weer verder te lopen. 

nb: zowel in het Binnenmuseum, Wierdijk Enkhuizen als in het Museum Schokland zijn interessante exposities te zien over Schokland.

bijdrage geplaatst: Oudjaarsdag 2024

afbeeldingen: auteur