Vincent Erdin
Eerst was het Koninginnedag steevast 31 augustus, daarna 30 april en nu al enkele jaren Koningsdag op 27 april. Iedere zichzelf respecterende grotere plaats wil een evenement organiseren en dat moet tot de verbeelding spreken. Van wie eigenlijk? van de bezoeker of van de horeca die graag geld in het laatje ziet rollen.
Verschillende gemeenten roepen al enkele jaren op om vooral niet te komen: te druk waardoor de veiligheid van die vele bezoekers onder druk komt te staan.
Maar wat doe je als je die drukte wilt omzeilen? Op het eiland Wieringen weten ze daar wel raad mee: rust en stilte helemaal buiten de hectiek van welk feestgedruis dan ook. Wieringen als voormalig eiland nu aan meerdere kanten vastgeklonken aan het 'vaste land': De Afsluitdijk in 1932 en bij de Van Ewijcksluis. Op het eiland de verschillende dorpen en streekjes die een en al rust ademen. Wat er te horen was zijn de vogels samen met de insecten.
Op een van de kerkhofjes staat een bank, misschien niet een alledaagse plek om die rust en stilte te ondergaan maar het was wel een bijzondere ervaring even in een niemandsland sluimerend tussen de tijden door.
Misschien dat er wel iets is georganiseerd in een van de dorpen want er waren versierde kinderfietsen te zien, een herinnering aan weleer van dat kleinschalige, dat overzichtelijke zonder al teveel opsmuk toch een leuke dag beleven aan het feit dat het staatshoofd jarig is.
En dat was ten tijde van Koningin Wilhelmina zo aan het eind van de zomer een dagje van verzet, de lange zomer liep bijna ten einde een vrije dag voordat het werkseizoen of de school weer begon. Meerdere Zuiderzeegemeenten stelden voor een aubade, traktatie aan de kinderen en een feestje op het markt- of dorpsplein een bescheiden budget beschikbaar om iets te organiseren. Die bedragen waren niet schokkend te noemen gerekend naar de tijd van nu. Het gaat dan om 100 gulden. Een overschrijding van een paar tientjes was goed voor een aanpassing in de begroting van dat jaar. Voor de wat oudere inwoners was er een kermis en bleef de kroeg met permissie wat langer open.
Wieringen als eiland zou zo in het Zuiderzeedorp passen, de schuur uit Wieringen is overgeplaatst en neemt een prominente plaats in voor de bezoekers die van de boot het dorp inwandelen. Wier als herinnering aan de bouwstof om een dijk mee te maken. Let op de naam van het eiland en de Wierdijk in Enkhuizen waar de gebouwen van het Zuiderzeemuseum staan: het Schathuijs maar ook het kantoor. En op het eiland Wieringen eveneens de Wierdijk. Terzijde, ook de kapel van Den Oever is overgeplaatst naar Enkhuizen, achteraf hebben de bewoners wel spijt gehad dat ze de kapel niet als 'eigen' hebben gekoesterd maar lieten gaan. Voor het Zuiderzeedorp was de kapel een mooie aanvulling op het dorpse karakter.
Als er ergens aan een dijk wordt gewerkt en het is voor archeologen mogelijk om een dwarssnede te maken om aan de hand daarvan te bestuderen waar de dijk uit is opgebouwd komt er niet zelden wier tevoorschijn.
De rust en stilte op het eiland waren weldadig alles werkte mee: het weer de weidevogels de bomen die fris jong blad krijgen, de bloesem aan de bomen. In 1778 was dat wel anders toen bulderde er een hevige storm over het eiland. De huizen van toen waren vooral uit hout opgebouwd, een enkele van steen maar de schade was groot. Nog een aanwijzing om het verleden dichterbij te halen: het bestuderen van opschriften op grafzerken: de postschipper en de jachtopziener. Twee beroepen die niet meer in de dagelijkse beleving voorkomen. De postschipper werd overbodig toen Wieringen 'eiland' af was. Alleen in de Biesbosch is nog een postschipper. De postschipper van Wieringen zal meer hebben gedan dan alleen de post heen en weer varen.
Het Zuiderzeedorp wil de herinneringen levend houden maar op Wieringen zelf is dat verleden onder handbereik: ga en doe een rondje en ervaar de weldadige rust en stilte die je even uit de hectiek van deze wereld haalt. Kijk vanaf het hoogste punt op het eiland en het water achter de dijk.
bijdrage geplaatst: Koningsdag 2025
afbeeldingen: Collectie ZZM