Vrij

Het woord broos heeft verschillende betekenissen maar het komt er op neer dat het materiaal waar het kopje van gemaakt is fragiel is en snel kan breken. Kijk eens naar een tere roos, precies hetzelfde er hoeft maar iets te gebeuren en de steel knakt. Jong leven is broos, nog niet in staat om zichzelf te beschermen. Kijk in dit verband naar het nieuwe leven: lammeren, eendekuikens etc. maar het geldt net zo goed voor nieuw menselijk leven met een pas geborene.

Lucebert zei het treffend: 'Alles van waarde is weerloos'.

Vrede is van grote zo niet zeer grote waarde. Op 5 mei 1945 en nu dus exact 80 jaar geleden werden de handtekeningen gezet: Nederland was na 10 mei 1940 bezet gebied en op die 5e mei in Wageningen gaf de bezetter zich over. Geen oorlogshandelingen meer. Terugtrekken van de vijandelijke troepen en herstel konden vorm gaan krijgen.

Eigenlijk is het begrip 'Vrede' net zo fragiel als de hierboven genoemde voorbeelden. De onderhandelingspartners waren te vertrouwen en nu 80 jaar later zien we dat het vertrouwde wereldbeeld in razendsnel tempo afbladdert. Zekerheden lijken bij het grofvuil gezet te worden of in ieder geval diffuus te zijn.

In eigen land nemen de spanningen toe tussen bevolkingsgroepen. Gewapende conflicten zijn er niet maar verbaal des te meer, spreekkoren die duidelijk maken wat wel en niet gewenst is en daarbij niet schuwen de grens van het betamelijke op te zoeken of op het flinterdunne randje te balanceren. Kennelijk is het teveel gevraagd om stil te zijn op 4 mei en even te zwijgen op 5 mei. Ook op deze broze momenten gaan veelzeggende en weinig vredelievende acties door. 

Het is niet zo moeilijk om brandhaarden aan te wijzen, wat duidelijk is ook het begrip Vrede is relatief zelfs in een land als Nederland. Artikel 1 van de Grondwet zou een veilige haven moeten zijn waarbinnen ieder een toevlucht kan zoeken. De praktijk is weerbarstig.

De afbeelding laat een strik zien in de kleuren die tussen 10 mei 1940 en 5 mei 1945  verboden waren: Oranje, rood, wit en blauw.  vanaf het moment waarop de documenten in Wageningen getekend waren mochten ze weer in het openbaar getoond worden. Voor die Vrijheid is gestreden niet zelden door jonge jongens die bereid waren om naar een vreemd en ver continent te gaan.

Is er een relatie met het Zuiderzeedorp? Zeker, het zou de moeite waard zijn om door middel van onderzoek eens na te gaan wat er in al die panden gebeurde, hoe de bewoners leefden in die bewogen oorlogsperiode. Ging het leven z'n gangetje, waren er verzetsgroepen actief vanuit die huizen, zaten er onderduikers?

Zo'n onderzoek zou een nieuwe kijk op het leven aan de geschiedenis van de panden in he Zuiderzeedorp toevoegen.

Laten we voor nu vooral dankbaar zijn voor onze Vrijheid, al 80 jaar!

Bijdrage geplaatst: Bevrijdingsdag 2025

afbeelding van de strik: auteur

 zwart-wit afbeelding: ZZM Collectie, vieren van bevrijdingsdag op het werkeiland in Lelystad