Vincent Erdin
Rond de eeuwwisseling van de negentiende naar de twintigste eeuw waren er tal van lokale tramlijnen in een wijdvertakt netwerk. Ze verbonden de dorpen met een treinstation. Op oudere topografische kaarten, te vinden via Topotijdreis, komt dit netwerk in beeld.
Soms bleef het bij plannen, de tramlijn van Steenwijk naar Lemmer is nooit gerealiseerd. Te duur en naar verwachting te weinig passagiers en of vracht.
Ook in West Friesland zijn meerdere tramlijnen in bedrijf geweest. Voor inwoners van de dorpen een hele vooruitgang want in plaats van naar de markt in bijvoorbeeld Hoorn te moeten lopen konden zij nu met een gangetje van zo'n 20 tot 30 kilometer binnen een uur op de markt zijn en na zo'n dag ook weer thuis.
Een heel lang leven is geen van deze tramlijnen beschoren geweest. De meesten werden rond WO II gesloten in ieder geval voor de passagiersdienst, sommige bleven nog wat langer open voor vrachtverkeer zoals in het Westland om naar de veiling te rijden.
Maar wat kun je met het traject als de tram of in sommige gevallen een trein niet meer rijdt? Sporen bleven lang liggen en stationsgebouwen kwijnden weg. In Nederland wordt dankzij de inzet van veel vrijwilligers nog een tramdienst onderhouden tussen Hoorn en Medemblik, dat is dan ook wel de meest bekende.
Op de lijn van Valkenburg naar Kerkrade rijdt in het zomerseizoen nog een stoomtrein. Maar dat zijn dan de uitzonderingen van wat nog resteert uit dat verleden om de herinnering levend te houden. De meeste lijnen zijn opgebroken en de ruimte is voor een ander doel in gebruik genomen.
Op de afbeelding staat een fraai kunstwerk bij zo'n voormalige halteplaats in Hijum: koffers of in ieder geval bagage en een klok die de tijd aanwijst in een verder leeg landschap. Het kaarsechte pad is nu een fietspad tussen de akkers door waar eens de tram reed tussen Leeuwarden en Hallum.
Er zijn plannen geweest om de lijn weer in gebruik te nemen zoals Hoorn-Medemblik maar dat bleek een station te ver en niet realistisch. Een kunstwerk en een fietspad vormen een goed alternatief. De herinnering aan toentertijd blijft. Dat is ook wat Hoorn-Medemblik doet en niet minder wat het Zuiderzeedorp doet: een herinnering levend houden aan het dagelijks leven tussen 1880 en 1920 aan het gebied rond de Zuiderzee. In het Schathuys wordt dat aan de hand van de collectie schilderijen, sieraden en kleding gedaan. En in de veelzijdige beeldbank zit nog veel meer: herinneringen
bijdrage geplaatst: 10 juni 2025
afbeelding: kunstwerk en tram Hoorn: auteur
afbeelding van de Drommedaris: Collectie ZZM