Vincent Erdin
Hoe lang wil je in de tijd teruggaan om te kunnen zeggen dat 'vroeger alles beter was' is dat tien jaar geleden, twintig of vijftig jaar en waar meet je dat dat aan af? De rust van het dagelijks ritme, de tijd zonder mobieltje de tijd zonder computer, laptop of andere digitale middelen die een belangrijk deel van ons leven makkelijker zouden moeten maken maar tegelijkertijd o zo verslavend zijn gaan werken.
De tijd van vroeger zonder al die medische kennis en waarin 'slecht nieuws' ok echt slecht was zonder dat er nog sprake kon zijn van vervolgbehandelingen. 'Een ernstige ziekte' was in de jaren zestig simpelweg einde oefening. Wie naar het WG in Amsterdam met zo'n boodschap ging wist vrijwel zeker hier kom ik niet meer ,levend, vandaan.
Het navolgende voorbeeld is misschien dan maar klein in vergelijking met de grote vraagstukken. Het doet zich voor in de gemeente Kuinre in het jaar 1818. Kuinre ligt op de grens van Overijssel (de Kop van Overijssel) en Friesland met de Linde als grensrivier. In 1818 was er maar een straat, nu is dat de Henric de Cranestraat. Het is een vrij smalle straat waar het verkeer van 1818 elkaar nog kon passeren en anders op een iets breder stuk even moest wachten. Boerderijen, winkels, arbeidershuisjes, wat vissers en dan hield het wel op.
In het voorjaar van 1818 stuurt de provincie Overijssel een brief naar het gemeentebestuur van Kuinre met het verzoek mee te betalen aan uitgevoerd werk. Vermoedelijk gaat het om het verstevigen van de haven door middel van paalwerk. Kuinre lag aan de Zuiderzee, periodiek onderhoud is noodzakelijk. Dat de provincie dat werk liet uitvoeren komt omdat er nog geen gereglementeerd waterschap is. Daar was '1825'als rampjaar voor nodig om dat in gang te zetten.
De provincie maakt kosten en wil dat geheel of gedeeltelijk terugzien van de gemeente. Echter en daar wringt de schoen Kuinre is een kleine gemeente met een in hoofdzaak arme bevolking. Doorgaans werden dergelijk kosten waarvan sommige ook nog eens onverwacht opdoken, in rekening gebracht bij de bevolking door middel van een aanpassing van de hoofdelijke belasting. Kennelijk was de financiële rek er behoorlijk uit. Het gemeentebestuur laat weten dat het zoeken in deze richting geen oplossing is met als argument: de geringe draagkracht van de inwoners. De hoofdelijke omslag wordt door een zeer kleine groep inwoners opgebracht omdat er net zoals nu bij de loonbelasting sprake is van een 'vrijstelling' die tot een bepaald inkomen van kracht is. Dan zijn er vijf klassen er wordt naar draagkracht geheven, dat is nog steeds vergelijkbaar met het huidige systeem.
Hoe dan ook de schout (burgemeester) met de assessoren (wethouders) zitten met de handen in het haar, de oplossing wordt gezocht in de verkoop van de regenwaterbak die achter de Nederlands Hervormde kerk ligt. Kennelijk was de bak eigendom van de burgerlijke gemeente en niet van de kerkelijke gemeente.
Kuinre had hoe dan ook een regenwaterbak nodig omdat het water in de Kuinder en Linde te zout was door het zoute Zuiderzeewater wat vrij naar binnen kon stromen en daarmee niet geschikt was voor huishoudelijk gebruik. Veel inwoners waren dus van deze waterbak afhankelijk, tenzij zij op het eigen erf een waterbak hadden. In het Zuiderzeedorp zijn bijna dertig van deze voorzieningen te zien buiten het huis of in de boerderij.
Het dagelijks bestuur van Kuinre wil de waterbak wel verkopen maar er is nog geen onderzoek gedaan of er wel belangstelling is om de voorziening over te nemen en of dat voldoende middelen oplevert om de rekening van de provincie te betalen.
Of het plan ook uitgevoerd is zal uit latere raadsnotulen moeten blijken. Dat het College van Burgemeester en Wethouders heden ten dage niet met zo'n onvoldragen voorstel kan komen zal duidelijk zijn. De gemeenteraad zal op zijn minst willen weten of een voorstel is onderzocht, welke mogelijkheden er zijn en wat de kosten c.q. de baten zijn. Nadeel van zo'n hedendaags traject is dat er zo een half jaar verstrijkt voordat een voorstel naar de gemeenteraad gaat, traag als stroop?
Maar zoals in Kuinre, losse flodder of kansrijk?
bijdrage geplaatst: 30 oktober 2025
afbeeldingen: Collectie Zuiderzeemuseum Enkhuizen (moeten nog worden geplaatst)