Verhaal

Merklap van Margje de dochter van Tames uit 1617

Oudste merklap in een museale collectie

Erik Erik Walsmit

Het Zuiderzeemuseum heeft deze merklap aan kunnen kopen van een particuliere verzamelaar

Merklap 1617

Noord-Hollandse merklap uit 1617

Dit is zeer waarschijnlijk de oudste merklap in een museale collectie. Er zijn nog twee andere merklappen bekend die ouder zijn, maar deze bevinden zich in particulier bezit. Deze merklap is met zijde geborduurd op wollen mousseline. De merklap kenmerkt zich door de twee alfabetten aan de bovenzijde van de lap. Het eerste alfabet in gotische hoofdletter en het tweede in kleine letters, waarbij opvallend is dat de p en de q duidelijk onderscheidend afgebeeld zijn. Aan de rechter zijde van de lap zijn een hele rij sierranden geborduurd.
Aan de onderzijde van de lap is de tekst: ‘dit her het margen tames dochter gheneit anno 1617’ (vertaald kan men hier lezen: dit hier heeft margen dochter van tame geborduurd in het jaar 1617). De naam Margje is nog steeds een vrij veel voorkomende naam in Noord-Holland en ook de naam Tame als mannennaam en familienaam komt in Noord-Holland en Texel nog steeds voor.


De rest van de lap is opgevuld met verschillende motieven waarbij het schip met de matrozen het meest in het oog springt. Rechtsboven het schip is een aap zittend in een leunstoeltje geborduurd. De aap is wol aan het spinnen met een spintol. Het motief rechtsboven naast de alfabetten stelt de ‘mystieke wijnpers’ voor. De pers symboliseert de overwinning van de geest op zichzelf, de vermorzeling van het hart, die de tranen doet vloeien.
Boven het midden is een hart afgebeeld doorboord met pijlen. Rechtsonder staat het ‘handje samen’ afgebeeld. De handdruk symboliseert de trouw, eendracht en vriendschap. Dit symbool werd ook als huwelijkssymbool toegepast. Duidelijk is te zien dat het meisje, die de lap geborduurd heeft, een afgewogen gevoel heeft gehad voor de kleurensamenstelling van de motieven. Het is heel moeilijk om bij het borduren van een merklap de goede kleurcombinatie te kiezen. Deze merklap werd door het Zuiderzeemuseum aangekocht uit particulier bezit.