Corry Blok-Plas
Theo heeft zijn uniform aangepast aan de warmte.
Ik spreek Theo op de warmste 24 augustus ooit gemeten en toch laveert Theo de veerboot “de Zuiderzee” (Urk –Enkhuizen) koeltjes tussen de vele plezierjachten door deze drukke middag op het IJsselmeer. Theo, een telg uit een Katwijker vissersgeslacht van 3 generaties, begint zijn varende leven als 14-jarige op een Noordzee logger als “afhouwer” en “reepschieter”. Ik ga hier niet uitleggen wat dat precies inhoudt; google zelf maar even!
Als hij 18 is, moet hij in dienst en belandt bij de Marine op een sleepboot omdat hij inmiddels een diploma voor stuurman “kleine handelsvaart” heeft gehaald. Bij de Marine haalt hij deel 2 van de “kleine handelsvaart”. Na zijn diensttijd kan hij dan ook terecht bij de Holland Amerika lijn, waarvoor hij gedurende zes jaar over de hele wereld zwerft. Daarna volgen een aantal jaren bij de KNSM, waar hij, inmiddels in bezit van de koopvaardij papieren, als stuurman de wereldzeeën en –havens verkent. Dit alles is voor het container tijdperk, een mooie tijd!
Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan en de visserij trekt toch weer. Aan boord van een trawler vanaf Scheveningen gaat Theo weer vis vangen. Als dit schip ongelukkiger wijze zijn motor in soep draait en een aantal maanden langs de kant moet blijven, komt voor Theo redding in de vorm van een Urker visserman. Die vraagt hem om de tijd te overbruggen bij hem op de Noordzeekotter. Zo gezegd zo gedaan en voor Theo een goede zet zo blijkt, want op Urk ontmoet hij de vrouw van zijn leven, een echte Urkerin. Hier geldt: een Katwijker en een Urker samen op één kussen, daar komt niemand meer tussen!
Enige tijd later heeft Theo de kotters UK3 en UK 164, die verkocht zijn, naar Zuid Afrika gevaren. Zijn vrouw komt over om daar samen vakantie te vieren en in die tijd biedt een Portugese maatschappij Theo een baan aan als kapitein op een grote zgn. industrietrawler. Dit zijn schepen van 100 tot 130 meter lengte met een motor van rond de 2000 PK. Vanuit Kaapstad wordt er gevist voor de Oostkust van Zuid Afrika tot aan Mozambique toe. De vis wordt aan boord verwerkt tot ingevroren filet door rond de zestig man zwart personeel. Het is een lucratief aanbod en Theo en zijn vrouw verkopen de Urker stulp en gaan in Zuid Afrika wonen. Eerst in Kaapstad maar later in het prachtige Hermanus, in de Westkaap gelegen zo’n 140 km. vanaf Kaapstad. Een mooi huis aan de boulevard van de rotsachtige kust waar de walvissen bij wijze van spreken door hun voortuin zwemmen. De oceaan hier is het paringsgebied van de “zuidkaper”, dit is een grote walvissoort.
Kaapstad, waarvandaan de vissers vertrekken, met de Tafelberg op de achtergrond.
Theo is wel 3 tot 4 weken van huis maar zijn vrouw verkeert in het gezelschap van andere vrouwen van vissermannen uit Urk en andere havens. De gezinnen vormen daar een Nederlandse enclave. Er komen twee kinderen maar na 8 jaar begint toch de heimwee naar Urk te knagen. Theo doet niet moeilijk en het gezin gaat terug naar Urk. Theo vindt eerst werk in de baggerbranche en vaart weer over de hele wereld.
Als hij na een aantal jaren terugkeert in de visserij slaat het noodlot toe. Een prik van een “pieterman”, die bij andere vissers een pijnlijke gezwollen vinger veroorzaakt, maakt Theo erg ziek. Er volgt een langdurige opname in het ziekenhuis en uiteindelijk houdt hij er spierdystrofie aan over in zijn armen. Dit betekent het einde van het vissersleven en het varen. Theo zit langzaam weg te kwijnen in zijn stoel op Urk. Dan brengt de Urker, Klaas Hakvoort, redding door Theo te laten varen op een duwboot over de binnenwateren van Nederland en België. Weer slaat echter het noodlot toe: Klaas Hakvoort overlijdt plotseling en het bedrijf stopt en Theo zit weer thuis.
Gelukkig is er dan nog Riekelt Brouwer, die de veerdienst Urk – Enkhuizen, na het faillissement van de Prins Claus, nieuw leven inblaast. Hij kan Theo de Vreugd prima gedurende de zomermaanden gebruiken als schipper op “de Zuiderzee”. Theo heeft veel plezier in dit werk, hij heeft hierbij veel contact met mensen. Hij helpt met het parkeren van de fietsen op het voordek maar het leukste vindt hij als kinderen bij hem op de brug komen. Er worden dan foto’s gemaakt en Theo legt ze de beginselen uit van het varen en besturen van een groot schip.
Theo met jonge passagier op de brug van de Zuiderzee. www.de-zuiderzee.nl/
Zo bestaat het leven van Theo al meer dan een halve eeuw uit het overwinnen van heel veel verschillende (wereld)zeeën. Het zal jullie dan ook duidelijk zijn dat als er één iemand is die een stevige band met het water heeft, dit Theo de Vreugd zal zijn.
Foto’s door de auteur en laatste foto aangeleverd door R. Brouwer.