Verhaal

Hoekwantvisserij en de kunst van het spleten

Spleten

20130907_151629.jpg Corry Blok-Plas

In het verleden bracht de "hoekwantvisserij" het spleten van de lijnen met zich mee. Een oud ambacht.

Spleten aan boord van een visserijschip in 1948

In het verleden werd veel gevist met de zgn. hoekwant methode. Deze methode werd vaak gecombineerd met de kuilvisserij, die rond 1970 werd verboden. De kuilvisserij was pas toegestaan vanaf 1 mei ieder jaar. Voorafgaand aan die datum viste men vanaf ongeveer half maart met hoekwant op paling.

Hoekwant bestond uit een lijn van katoen van ongeveer 1 km. lengte. Het zogenaamde "langwant", ook wel een lintje genoemd. Aan de lijn was om de circa 5 meter een dwarslijntje bevestigd met daaraan een vishaak - de hoek. Aan de vishaak werd een spieringvisje geprikt, dat dienst deed als aas voor de paling. Tijdens het varen op het IJsselmeer werd de lijn uitgegooid, zo'n 15 stuks per dag. De dag erna werd de lijn weer binnengehaald en de gevangen paling vaak met haak en al eraf gesneden. Over bleef een warboel van lijnen, die ontward moesten worden voor hernieuwd gebruik.

Spleten aan boord van een visserijschip in 1948 (2)

Op bijgaande foto's uit 1948 wordt de lijn weer in orde gebracht en zo nodig van nieuwe haken voorzien. De haken worden op de spleet gezet. Dit noemde men "een lintje spleten". Naast de bemanning van de vissersboot werden voor deze werkzaamheden ook mensen aan de wal ingezet. Familieleden werden ingezet maar voor menig buitenstaander betekende dit werk een aardige bijverdienste. Met één lintje van 1000 meter was men zo'n 2 uur bezig en dit leverde eind jaren 50, begin jaren 60 fl. 1,25 tot (later in de tijd) fl. 2,50 op. Duidelijk geen vetpot en voor, naar mijn mening, vervelend werk met de natte en naar vis stinkende lijnen door de handen. Om verrotting tegen te gaan werden de lijnen in een katoenen doek gerold en in een pekelbad bewaard.

nieuw hoekwant maken.

Speciale tafeltjes voor het maken van hoekwant.

Tegenwoordig wordt nog steeds de hoekwant methode gebruikt. Spleten is er echter niet meer bij. Het want wordt nu na gebruik weggegooid. Het loont niet meer om twee uur te besteden aan het in orde brengen van de gebruikte lijn. Er is niemand meer te vinden die dat voor 2 euro zou willen doen. Wel zijn er vissermannen die het hoekwant om mee te vissen zelf maken, zoals de bovenstaande foto laat zien. 

foto's: archief J. Plas

Spleten aan boord van een visserijschip in 1948 (2)