In december 1931 valt er een biljarttafel bij Urk uit de lucht

Reier Klein (lees zijn verhaal Jongen van het Suud verbonden met Urk) vertelde mij van dit fenomeen. Hij heeft veel belangstelling voor de geschiedenis van zijn Urker opa Reier Post en met hulp van zijn zoon Arnaud Klein heeft hij het onderstaande verhaal “boven water” gekregen.

In 1931 bestelt Hotel “Woudenberg” op Urk twee nieuwe biljarttafels bij biljartfabriek Excelsior te Alkmaar. Dit is een forse investering want een Excelsior biljart is rond die tijd verkrijgbaar vanaf fl. 450,-- per stuk (nu ongeveer € 4.160). De heer Jan Hoed, eigenaar van Excelsior, is dan ook erg blij met deze order en wil er een waar mediacircus van maken. Zo bedenkt hij dat de twee nieuwe biljarten met een vliegtuig naar Urk moeten worden vervoerd. Urk is dan natuurlijk nog een eiland in de Zuiderzee, dus is dat niet zo’n gek idee. Maar zijn plan om de biljarttafels aan een parachute boven Urk te laten afdalen, vindt geen genade in de ogen van KLM-directeur Plesman. Wel zal de mogelijkheid om ze als vracht naar Urk te vervoeren nader worden onderzocht. Dit lijkt ook een onmogelijk plan want wie heeft er ooit van “airport Urk” gehoord?

Toch is er al eerder een vliegtuig(je) op Urk geland, in februari 1929! Het was midden in die strenge winter dat er een KLM-toestel keurig in een weiland aan de grond werd gezet met maar liefst 786 kg. post en een kist gist aan boord. Voor wie het niet gelooft: lees onderstaand krantenartikel.

Nieuwe Tilburgsche Courant 14-2-1929

Al snel blijkt echter dat het niet mogelijk is om twee biljarttafels in een vliegtuig naar Urk te vervoeren en daarmee te landen. Het vervoer naar Urk zal per boot moeten gebeuren. Jan Hoed wil toch wel wat spektakel en bedenkt een ander plan. Zo zouden er een op schaal gemaakt miniatuurbiljart met een aantal biljartballen en -keus boven Urk uit het vliegtuig geworpen moeten worden. Ook nodigt hij diverse mensen uit om gelijk met de grote biljarttafels de reis naar Urk mee te beleven op de veerboot “Insula” vanuit Enkhuizen.

Op 9 december 1931 is het dan zover. Tegen 12 uur ’s middags nadert een KLM-vliegtuig(je) Urk en worden een miniatuurbiljartje, biljartballen en -keus boven de Zuiderzee rond Urk aan parachutes gedropt. Jan Hoed looft een beloning van respectievelijk 25, 15, en 10 gulden uit voor diegenen, die deze aan land weten te brengen. En dan komt de bekende Urker Reier Post in beeld want deze visserman lokaliseert samen met zijn zoon Hendrik (de Bunker) Post, toen 15 jaar oud, het miniatuurbiljart. Het wordt aan boord van zijn vissersroeibootje gehesen en naar de haven van Urk gebracht. Voor dit spektakel is half Urk uitgelopen en samen met de genodigden van Jan Hoed hebben zij zich op de kade verzameld. De gelukkige Reier Post (1887-1977) is erg blij met de 25 gulden. In die tijd een hoop geld voor een arme visserman. Omgerekend zou het nu een bedrag van ongeveer € 230 zijn. Ook de overige attributen worden door andere Urkers aan de wal gebracht.

Reier Post en de jonge Hendrik met biljartje in de haven van Urk

De grote biljarttafels, die dus veilig met de veerboot op Urk aankwamen, zijn naar Hotel “Woudenberg” gebracht, waar ze door een groot gezelschap feestelijk in gebruik zijn genomen. Het miniatuurbiljartje is niet lang op Urk gebleven en misschien wel dezelfde dag nog met de boot vertrokken. Bekend is namelijk dat Jan Hoed het vrij snel daarna aan een Alkmaars Crisiscomité beschikbaar stelt voor een verloting. Visserman Reier Post is tevreden met zijn 25 gulden en wat moet hij met zo’n klein biljartje doen?

Achtentachtig (!) jaar later heeft achterkleinzoon Arnaud het kleine biljartje opgespoord. In december 2019 reizen vader en zoon Klein af naar Egmond aan Zee, waar in Café “De Werf” wonder boven wonder het biljartje staat te pronken. De eigenaar is zelfs in het bezit van de bovenstaande foto uit 1931.

Het miniatuurbiljart op de cafétafel 

Reier Klein en zijn zoon willen het biljartje graag kopen met als doel het aan het Urkermuseum “Het Oude Raadhuis” te schenken. Maar dat is niet nodig, de eigenaar heeft per 1 maart 2020 Café “De Werf” verkocht en zal het biljartje zelf aan het Urkermuseum schenken. Door de Coronacrisis is de overdracht vertraagd, maar zodra deze plaats kan vinden, zullen ook Reier Klein en zoon Arnaud hierbij op Urk aanwezig zijn.

Bronnen: Reier en Arnaud Klein, Alkmaarsche Courant 9-12-1931,  

Foto’s: Arnaud Klein, Peter en Ina van Westen (van Café “de Werf”)